VINPA

Từ ngày 1-1-2022, các loại xe ô tô lắp ráp, sản xuất trong nước và nhập khẩu mới phải đạt tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải mức 5 theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Cả 2 tiêu chuẩn mức 4 (đang được áp dụng) và mức 5 đều nhằm tạo ra những sản phẩm sạch hơn, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, tiêu chuẩn khí thải mức 5 có những yêu cầu cao hơn, chặt chẽ hơn cũng như công nghệ mới hơn.

Tiêu chuẩn khí thải Euro bao gồm những định mức về nồng độ của các loại khí sinh ra trong quá trình hoạt động của xe như nitrogen oxide (NOx), hydrocarbons (HC), carbon monoxide (CO) và hạt vật chất (PM) được các nước thành viên EU thông qua và áp dụng. Hiện nay, tiêu chuẩn này đang được áp dụng rộng rãi trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Định mức khí thải này đối với các loại xe là khác nhau (xe tải khác xe con, xe con chạy dầu diesel khác xe con chạy xăng). Mục đích của tiêu chuẩn khí thải là để loại trừ những chiếc xe tạo ra quá nhiều ô nhiễm, bảo vệ môi trường, tạo ra các sản phẩm xe ô tô mới sạch hơn, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, phù hợp với tiêu chuẩn toàn cầu.

Từ năm 1970 đến nay có 6 tiêu chuẩn khí thải Euro đã được thông qua. Trải qua từng thời kỳ, các quy định ngày càng nghiêm ngặt hơn nhằm mục đích giảm lượng khí thải từ ô tô. Tại Việt Nam tiêu chuẩn đang được áp dụng là tiêu chuẩn Euro 3 đến hết năm 2017. Euro 4 được áp dụng ở Bắc Mỹ, Châu Âu từ năm 2005.

Từ 1-1-2022, các loại xe ô tô láp ráp, sản xuất trong nước và nhập khẩu mới phải đạt tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải mức 5. (Ảnh minh hoạ)

Tại Việt Nam, tiêu chuẩn khí thải mức 4 tương ứng với tiêu chuẩn khí thải Euro 4 chính thức được áp dụng từ ngày 1-1-2018 theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành về lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải với ô tô, xe mô tô hai bánh có lắp động cơ nhiệt sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới. Theo quyết định này kể từ ngày 1-1-2017 các loại xe ôtô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4. Tuy nhiên, do nguồn nguyên liệu chưa đáp ứng tiêu chuẩn theo lộ trình, bộ Giao thông vận tải đã lùi thời gian áp dụng đến ngày 1-1-2018.

Cũng theo Quyết định số 49/2011 của Thủ tướng, từ 1-1-2022, các loại xe ô tô láp ráp, sản xuất trong nước và nhập khẩu mới phải đạt tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải mức 5. Đây là mức cao nhất trong lộ trình đã đề ra, tương ứng với mức Euro 5 trong quy định kỹ thuật của Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên hợp quốc cũng như trong chỉ thị của Liên minh châu Âu về khí thải xe cơ giới sản xuất mới.

Bảng so sánh nồng độ khí thải giữa tiêu chuẩn khí thải Euro 4 và Euro 5.

Cả 2 tiêu chuẩn Euro 4 và Euro 5 đều tập trung vào việc làm sạch khí thải từ các động cơ diesel. Trong đó các xe áp dụng Euro 4 được yêu cầu lắp thêm một bộ lọc hạt làm giảm thiểu các hạt vật chất (PM) và nitrogen oxide (NOx).

Tiêu chuẩn Euro 5 tiếp tục thắt chặt giới hạn hạt phát thải từ động cơ diesel và yêu cầu tất cả các xe chạy máy dầu phải trang bị bộ lọc hạt để đáp ứng những yêu cầu mới. Euro 5 cũng yêu cầu rất chi tiết về giới hạn số lượng và trọng lượng của các hạt thải. Cùng với đó, lần đầu tiên các động cơ phun xăng trực tiếp đã được áp dụng khối lượng hạt bụi trong khí thải.

Theo ông Nguyễn Đông Phong, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (NETC, Cục Đăng kiểm VN), giữa tiêu chuẩn khí thải Euro 4 và Euro 5 có sự khác biệt đáng kể về công nghệ. Nếu như động cơ ô tô không đạt tiêu chuẩn Euro 4, chỉ cần điều chỉnh, nâng cấp lại linh kiện, xử lý bộ phận xúc tác là có thể đạt được. Còn động cơ đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 5 đòi hỏi công nghệ mới, một sản phẩm mới với yêu cầu cao hơn, vượt trội để đạt giới hạn ngưỡng xả thải ít hơn chất gây ô nhiễm.

Tương ứng với đó, yêu cầu về năng lực thử nghiệm khí thải (của đơn vị độc lập với nhà sản xuất, để cấp chứng nhận động cơ đạt chuẩn khí thải Euro 5) cũng có sự khác biệt, yêu cầu cao hơn so với phép thử (thử đếm hạt ô nhiễm, thử bay hơi…) đối với mức Euro 4, ông Phong cho biết.

“Thử nghiệm khí thải theo tiêu chuẩn Euro 5 yêu cầu phải có thêm phép thử so với mức Euro 4, cũng như nâng cao trình độ nhân lực làm công tác thử nghiệm. Năm 2019, trung tâm đã được hỗ trợ nâng cấp trang thiết bị thử nghiệm, đồng thời cử cán bộ đi đào tạo tại nước ngoài về thử nghiệm khí thải tiêu chuẩn Euro 5, tổ chức hội thảo với chuyên gia của các nước ngoài tiên tiến về khí thải”, ông Phong cho biết thêm.