VINPA

Tại đất nước Hồi giáo Iran vốn đang ngày càng bị cách ly với thế giới bên ngoài bởi các lệnh trừng phạt của những nước phương Tây thì Trung Quốc lại nhanh chân nắm bắt cơ hội này, tận dụng những gì còn sót lại của nền kinh tế “ốm yếu”, để rồi ung dung hưởng lợi lớn với chính sách đổi hàng hóa rẻ tiền lấy dầu thô của Iran.

Giờ cao điểm giao thông ở Tehran, Iran, nơi đang ngập tràn hàng tiêu dùng rẻ tiền của Trung Quốc

Vốn là nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất trên thế giới của Iran, Trung Quốc từ lâu đã tìm cách cô lập nền kinh tế của đất nước Hồi giáo này, đặc biệt là trong phạm vi nguồn nguyên liệu năng lượng. Trong khi đó, với lệnh trừng phạt bổ sung mới nhất của Hoa Kỳ được đưa ra hồi đầu tháng 2/2013 về các thực thể quốc tế được phép quan hệ kinh doanh với Iran đã mang đến cơ hội “hiếm có”cho Trung Quốc biến Iran trở thành “con mồi béo bở”, phục vụ những lợi ích kinh tế cho mình.

Với 441.000 thùng dầu thô nhập khẩu mỗi ngày từ Iran, Trung Quốc đang là đối tác thương mại hàng đầu của đất nước này. Bên cạnh việc tập trung đầu tư vào lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là dầu mỏ, Bắc Kinh cũng không quên thắt chặt mối quan hệ chiến lược với Iran trong các lĩnh vực khác như giao thông vận tải, xây dựng và sản xuất. Đây được coi là một trong những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm gia tăng tầm ảnh hưởng tại khu vực Trung Đông.

Lợi dụng tình cảnh khó khăn của Iran khi bị các nước phương Tây gia tăng lệnh trừng phạt, khiến nước này khó có thể kiếm tiền từ các hoạt động xuất khẩu năng lượng của mình, Trung Quốc đã nhanh chóng đưa ra một giải pháp kinh doanh truyền thống khác: trao đổi hàng hóa. 

“Cách duy nhất giúp chính phủ Iran có thể nhận được tiền lúc này chính là phải chấp nhận trao đổi hàng hóa”, một nhà phân tích kinh tế tại Tehran nhận định. 

Tuy nhiên, giới quan sát tỏ ra lo ngại rằng việc thực thi các chính sách trao đổi hàng hóa kiểu này sẽ ảnh hưởng rất lớn tới nền kinh tế của Iran. Từ lâu, những sản phẩm “made in China” với lợi thế giá rẻ đã nhanh chóng xuất hiện tràn lan trên các kệ hàng ở Iran đẩy các doanh nghiệp nước này vào tình thế vô cùng khó khăn khi khó có thể cạnh tranh nổi với những mặt hàng rẻ tiền của Trung Quốc, đặc biệt là trong bối cảnh tiền tệ mất giá đẩy chi phí vận chuyển cũng như giá nguyên vật liệu đầu vào tăng chóng mặt. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp ở Tehran đành phải chọn nước tuyên bố phá sản vì không đủ khả năng để cạnh tranh với hàng hóa rẻ của Trung Quốc.

Ông Naser Al-Tamimi, chuyên gia nghiên cứu Trung Đông tại trụ sở ở Anh Quốc cho rằng: “Không giống như hầu hết các nền kinh tế của các quốc gia vùng Vịnh, các ngành thủ công và các ngành công nghiệp vừa và nhỏ đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế của Iran. Tuy nhiên, dòng chảy mạnh mẽ của hàng hóa “giá bèo”, chất lượng thấp của Trung Quốc đã khiến cho những ngành công nghiệp non trẻ của Iran phải đối mặt với cuộc cạnh tranh khốc liệt, đồng thời dấy lên làn sóng phản đối hàng Trung Quốc dữ dội ở rất nhiều các nhà máy và các thương gia Iran”.

Như một giải pháp nhằm trấn an nỗi bất mãn đang ngày càng tăng cao của người dân Iran, mới đây Hội đồng Nhà nước Trung Quốc vừa chính thức phê chuẩn dự án xây dựng đường sắt cao tốc ở Iran với chi phí ước tính lên tới 1 tỷ USD. Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế cho rằng đây có chăng cũng chỉ là một hình thức trao đổi hàng hóa mới của Trung Quốc khi nước này không dùng những mặt hàng tiêu dùng rẻ tiền để đổi lấy “vàng đen” của Iran nữa mà thay vào đó xây dựng các đường cao tốc, cầu, đập.

 Theo Guardian