VINPA

Chuẩn khí thải Euro 5 là bắt buộc đối với xe mới bán ra tại Việt Nam từ năm 2022, nhưng hạ tầng cung ứng nhiên liệu chưa đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Hiện, nhiều mẫu xe phải đổ nhiên liệu không đạt chuẩn.

Khi nào mới có nhiên liệu Euro 5 do Việt Nam sản xuất?

Tiêu chuẩn khí thải Euro là các định mức về nồng độ những loại khí thải trong quá trình xe vận hành bao gồm: Nitrogen oxide (NOx), Hydrocarbons (HC), Carbon monoxide (CO) và các hạt vật chất (PM) được các nước thành viên EU thông qua và áp dụng.

Tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5) là tiêu chuẩn giới hạn chất gây ô nhiễm có trong khí thải ô tô tương ứng với mức Euro 5 được quy định trong quy định kỹ thuật về khí thải xe cơ giới của Ủy ban kinh tế Châu Âu (thuộc Liên Hợp Quốc) hoặc trong chỉ thị của Liên minh Châu Âu áp dụng đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu.

Chính phủ các nước ban hành chính sách khuyến khích và áp dụng tiêu chuẩn khí thải ngày một nghiêm ngặt, như tại Mỹ: EPA Tier 4; Châu Âu: Euro 5 và Euro 6; Trung Quốc: Euro 5.

Nhiên liệu Euro 5 gồm xăng RON 95-V và dầu DO 0,001S-V có hàm lượng lưu huỳnh thấp, giảm mạnh các chất gây ô nhiễm như NOx, HC và PM giúp giảm thiểu khí thải độc hại, thắt chặt các giới hạn lượng chất thải từ động cơ diesel.

Điểm chung của các mẫu xe đạt chuẩn khí thải Euro 5 là đều trang bị thiết bị cảm biến khí thải OBD cũng như các thiết bị lọc khí để làm giảm hàm lượng hạt phát thải gây ô nhiễm (PM) và các khí gây ô nhiễm (CO, HC, NOx) ra ngoài không khí.

Hiện nay, nhiên liệu diesel tại Việt Nam có 2 loại là diesel DO 0,05S-II dùng cho động cơ diesel Euro 2 và diesel DO 0,001S-V dùng cho động cơ diesel Euro 5.

Ngày 5/5/2023, Chính phủ đã ban hành Quyết định 482 chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án nâng cấp, mở rộng Nhà máy lọc dầu Dung Quất của Công ty CP Lọc hóa dầu Bình Sơn.

Theo đó, công suất của dự án được nâng từ 148.000 thùng/ngày lên 171.000 thùng/ngày, sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5.

Theo kế hoạch, nhà máy dự kiến đưa vào vận hành từ quý I/2028. Như vậy, mất gần 4 năm nữa, Việt Nam mới có thể tự sản xuất được nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5.

Trong khi chờ đợi, người tiêu dùng nếu muốn sử dụng xăng dầu đạt tiêu chuẩn thì phải chấp nhận dùng xăng dầu Euro 5 nhập khẩu, giá cao hơn từ 2-8%, nhưng nguồn cung hạn chế.

Tác hại khi sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn

Theo các chuyên gia ô tô, đối với chuẩn khí thải Euro 5, công nghệ trang bị trên xe ô tô được cải tiến thêm nhiều. Do đó, nảy sinh những vấn đề nếu dùng nhiên liệu dưới chuẩn.

Trước hết, hệ thống xử lý khí thải DPF của xe có khả năng lỗi từ đó làm giảm tuổi thọ và hiệu suất của dầu động cơ, giảm công suất động cơ, tăng tiêu hao nhiên liệu, dễ gặp hiện tượng rung giật khi lái xe.

Bên cạnh đó, những xe mới (VIN 2022) có thể sắp đến kỳ kiểm định lần thứ hai; Sau 30-36 tháng của kỳ kiểm định lần đầu - nếu sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn có thể vi phạm quy định khí thải, không đạt đăng kiểm.

Mặt khác, việc sử dụng nhiên liệu dưới chuẩn, không đúng khuyến cáo của nhà sản xuất dẫn đến nguy cơ tranh chấp với hãng xe về hạng mục bảo hành động cơ, trong khi trách nhiệm sử dụng theo đúng tài liệu chỉ dẫn là của khách hàng.

Chuyên gia kỹ thuật của VAMA cho biết, nếu đổ dầu dưới tiêu chuẩn liên tục, xe dễ báo lỗi và gây hư hỏng một số chi tiết, nặng nhất là bộ trung hòa khí thải.

Trên thị trường, bộ trung hòa khí thải có giá hàng chục triệu đồng. Chẳng hạn, bộ trung hòa khí thải trên chiếc Mitsubishi Pajero Sport có giá khoảng 58 triệu đồng chưa VAT.

Thậm chí, Toyota Việt Nam từng yêu cầu khách hàng ký cam kết bằng văn bản, phải đổ đúng dầu DO 0,001S-V cho xe động cơ diesel tiêu chuẩn Euro 5, mua của hãng, để không bị từ chối bảo hành.

Những hãng khác như Ford, Mitsubishi, Nissan... không có yêu cầu tương tự, nhưng nếu người dùng đổ dầu không như khuyến cáo, gây hư hỏng các chi tiết liên quan đến động cơ, hãng có thể từ chối bảo hành.

Những trở ngại về hạ tầng nhiên liệu là nguyên nhân dẫn đến một số hãng xe dừng bán vài mẫu xe Euro 5, như Toyota Hilux bị dừng bán do khách hàng phàn nàn việc khó mua nhiên liệu dầu Euro 5.