VINPA

"Sống khỏe” ở đây được hiểu theo nghĩa là không chỉ tồn tại được mà còn có dòng tiền dương cho phát triển sản xuất, dù rằng lợi nhuận có thể sụt giảm so với những năm trước, khi giá dầu chưa liên tục lao dốc như bây giờ.

Năm 2015 là một năm cực kỳ khó khăn của ngành dầu khí thế giới do dầu mất giá tới hơn 50%. Nhưng trong khi một số công ty dầu khí cố gắng vật lộn chỉ để tồn tại, một số khác cố gắng tập trung đẩy giá xuống mức cân bằng dòng tiền ra với dòng tiền vào bằng chi phí vốn và cổ tức, nhằm chờ đợi cơ hội bứt phá ở tương lai khi giá dầu hồi phục, thì vẫn có một nhóm công ty dầu khí có thể gọi là nhóm tinh hoa - vẫn đang phát triển mạnh trong thời buổi “của khó dầu thừa”. Họ vừa tạo ra được dòng tiền tự do trong khi vẫn xoay sở được để phát triển sản xuất. Đứng đầu trong nhóm tinh hoa này có thể kể đến Công ty Năng lượng Suncor Energy (Canada), Công ty dầu khí Oasis (Mỹ) và “gã khổng lồ” Exxon Mobil (Mỹ).

Vậy đâu là bí quyết thành công của những công ty này?

Suncor Energy là công ty dầu cát lớn hàng đầu Canada và là công ty năng lượng lớn thứ 5 Bắc Mỹ. Qua 3 tháng đầu năm 2015, Suncor Energy đã tạo được 5,5 tỉ USD dòng tiền. Mặc dù tốn 2 tỉ USD cho duy trì sản xuất và đầu tư 2,7 tỉ USD cho các dự án phát triển, công ty Canada vẫn xoay sở để tạo ra được 875 triệu USD dòng tiền tự do.

Trên thực tế, Suncor Energy còn tạo ra rất nhiều dòng tiền tự do khi tăng cổ tức ở thời điểm hầu hết các nhà sản xuất dầu mỏ khác đang phải cố gắng không hạ cổ tức. Thậm chí, Suncor Energy còn khởi động chương trình mua lại cổ phiếu của chính họ, trong khi “thiên hạ” đua nhau bán để trang trải chi tiêu. Bên cạnh đó, Suncor Energy còn “tranh thủ” thâu tóm các công ty dầu khí nhỏ hơn và đang “hấp hối” vì quá khó khăn trong bão giá dầu, như Canadian Oil Sands. Hôm 15-12, công ty còn gửi thư đến các cổ đông của Canadian Oil Sands để thuyết phục, chào mua cổ phần.

Kinh ngạc hơn nữa là trong khi phần lớn các công ty dầu khí khác trên thế giới đều thắt chặt chi tiêu trong năm 2016, thì Suncor Energy lại “chơi trội” khi xây dựng ngân sách còn lớn hơn năm 2015. Theo đó, kế hoạch năm tới của công ty bao gồm chương trình chi tiêu vốn linh hoạt 6,7-7,3 tỉ USD và sản xuất bình quân 525-565 nghìn thùng dầu tương đương/ngày. Khai thác dầu cát của Suncor dự kiến sẽ giảm nhẹ, nhưng chi phí vận hành khai thác dầu cát của công ty cũng giảm, chỉ còn 27-30USD/thùng - tiếp tục xu hướng giảm từ năm 2011. Tính toán là thế nhưng Suncor cũng cho hay, ngân sách năm tới của họ được xây dựng linh hoạt để đáp ứng nhanh chóng bất kỳ sự suy giảm hơn nữa của giá dầu. Cả chi tiêu vốn và chi phí điều hành đều có thể được thu nhỏ lại để đảm bảo công ty tiếp tục trụ vững trong khả năng của mình.

Bí quyết thành công của công ty Canada rất đơn giản. Trước hết, chính mô hình kinh doanh tích hợp của Suncor Energy đã tạo điều kiện rất lớn việc lưu chuyển dòng tiền linh hoạt. Tính ra, phân khúc tiếp thị và tinh chế của công ty đã đóng góp 42% trong dòng chảy tiền mặt của quý IV, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Bên cạnh đó, chi phí vận hành các dự án cát dầu của họ cũng đã giảm xuống mức thấp chưa từng thấy kể từ năm 2007. Những yếu tố này cùng với sự tăng trưởng sản xuất và bảng cân đối kế toán mạnh đã đưa Suncor Energy vào danh sách những công ty dầu khí vẫn sống khỏe, phát triển mạnh kể cả khi giá dầu bắt đáy.

Câu chuyện thành công của Oasis Petroleum cũng tương tự như Suncor Energy - họ cũng tạo ra dòng tiền tự do lớn trong cơn bĩ cực chung của ngành dầu khí thế giới, nhờ tiết giảm chi phí (chi phí hoạt động và chi phí vận hành của Oasis trong năm 2015 chỉ bằng 30% và 35% tương ứng, so với năm ngoái), nâng cao hiệu suất hoạt động và tài chính bằng cách cắt giảm đi những khâu trung gian trong mô hình kinh doanh tích hợp theo chiều dọc của mình. Ngoài ra, danh mục đầu tư phòng hộ mạnh mẽ, với nhiều tài sản trong lĩnh vực tinh chế dầu, đã giúp Oasis không bị ảnh hưởng nhiều khi giá dầu sụt giảm và ở góc độ nào đó thậm chí còn được hưởng lợi.

Kế hoạch tiết giảm chi phí của Oasis Petroleum còn kéo dài đến năm 2016. Trong năm tới, công ty đã lên kế hoạch chi 350 triệu USD cho hoạt động khoan dầu và hoàn thiện các giếng dầu mới, thấp hơn 200 triệu USD so với kế hoạch chi trong năm nay. Khoảng 1/2 việc cắt giảm chi phí đầu tư của Oasis là nhờ chi phí vận hành các giếng dầu giảm.

Đối với “gã khổng lồ” Exxon Mobil, trong năm 2015, họ đã tạo ra 26 tỉ USD dòng tiền từ hoạt động dầu khí và 1,6 tỉ USD từ bán tài sản. Sau khi đầu tư hơn 20 tỉ USD để duy trì và phát triển sản xuất, Exxon vẫn còn tạo ra được 7,4 tỉ USD dòng tiền tự do. Và cũng giống như Suncor Energy, “đại gia” dầu khí thế giới này còn tăng cổ tức và mua lại cổ phiếu của chính họ.

Thành công của Exxon cũng là nhờ mô hình kinh doanh tích hợp. Trong khi lợi nhuận từ hoạt động thăm dò và khai thác của Exxon giảm 79%, còn 1,36 tỉ USD trong quý III/2015, thậm chí chi nhánh tại Mỹ còn lỗ 422 triệu USD, thì khoản lợi nhuận từ mảng kinh doanh lọc hóa dầu đã mang lại cho Exxon hơn 2 tỉ USD, tăng gấp đôi so với năm ngoái.

Exxon cũng xác nhận họ đã cắt giảm chi tiêu vốn trong quý III vừa qua khoảng 22% so với năm trước, xuống còn 7,67 tỉ USD. Ngoài ra, với thế mạnh và quy mô của một công ty năng lượng đa quốc gia lớn nhất thế giới, Exxon thực sự có thể gây áp lực lên các nhà cung cấp và các nhà cung cấp dịch vụ của mình, buộc họ phải giảm chi phí, như chi phí khoan và bơm dầu khí, nếu muốn tham gia vào các dự án của Exxon. Kết quả là chi phí thượng nguồn của Exxon đã giảm 10% so với năm ngoái. Công ty năng lượng lớn nhất của Mỹ này còn dự kiến tiết kiệm được 1 tỉ USD chi phí vốn và 7 tỉ USD chi phí hoạt động.

Từ những câu chuyện trên, có thể thấy bài học thành công trong bão giá dầu của cả Exxon, Oasis hay Suncor đều xuất phát từ mô hình kinh doanh tích hợp để khi giá dầu sụt giảm thê thảm như hiện tại, có thể lấy lợi nhuận của khâu hạ nguồn (lọc hóa dầu) bù cho thượng nguồn (thăm dò - khai thác); sự quyết liệt trong tiết giảm chi phí, từ chi phí hoạt động đến chi phí vận hành các dự án và có các danh mục đầu tư phòng hộ mạnh mẽ.