VINPA

Chị đẹp và rất duyên. Đẹp hơn so với tưởng tượng của tôi về một người phụ nữ làm khoa học, thường xuyên phải tiếp xúc hóa chất, máy móc thí nghiệm. Ở chị toát lên sự đôn hậu nhưng cũng rất mạnh mẽ của người con gái xứ Quảng. Chị là Trương Thị Thu Hà, Trưởng bộ phận Kiểm soát chất lượng của Phòng Quản lý chất lượng, Nhà máy Lọc dầu Dung Quất (NMLD Dung Quất).

Cách đây 15 năm, Thu Hà khăn gói từ quê nhà Quảng Ngãi ra Hà Nội học… Bách khoa. Thời đó, đỗ đại học là một điều hiếm ở quê, lại đỗ ở một trường hầu như toàn nam sinh khiến Thu Hà vừa mừng lại vừa lo. Mừng vì được học chuyên ngành yêu thích: Công nghệ hữu cơ hóa dầu, tương lai sáng lạn. Thu Hà tâm sự rằng, để vươn lên tốp đầu trong lớp thì phải đổ mồ hôi sôi nước mắt nhưng nếu không có thực tiễn thì rất khó để kiếm được việc làm. Chính vì thế, Thu Hà học với tâm thế: “Học thực lực và xin việc bằng năng lực”.

Thật vậy, ra trường Thu Hà đã thi tuyển vào Công ty Dung dịch Khoan và Hóa phẩm Miền Trung và làm việc ở đó từ năm 2001 đến 2006 với công việc nghiên cứu thử nghiệm sản phẩm dung dịch khoan. Từ 2006, Thu Hà thi tuyển vào làm tại NMLD Dung Quất. Vào đây, Thu Hà phải trải qua 18 tháng tu luyện, vừa học vừa làm tại Trường cao đẳng Nghề Dầu khí. Sau đó, Hà được về làm việc trực tiếp tại NMLD Dung Quất với công việc thử nghiệm sản phẩm đầu vào và đầu ra. Công việc tưởng chừng đơn giản nhưng nghe chị kể thì mới thấy, chẳng khác nào việc chị đang làm như một mắt xích của chuỗi xích dài, mất một mắt là không thành xích.

Chị Trương Thị Thu Hà

Hằng ngày, dựa vào lịch phân tích mẫu đã được lên kế hoạch, chị lấy mẫu dầu thô để kiểm tra hàm lượng lưu huỳnh, nước và kẽm. Sau đó báo cáo cho Phòng Điều độ sản xuất, Phòng Kỹ thuật và Phòng Sản xuất những thông số. Lô nguyên liệu đạt chất lượng mới cho lô đi từ bồn bể chứa bơm sang khu chế biến, chế phẩm tiếp tục qua khâu chưng cất dầu thô, cho ra các dòng sản phẩm (chưa phải cuối cùng) như LPG, xăng, dầu DO, HGO. Chế phẩm này tiếp tục được đưa vào phân xưởng xử lý sao thì mới cho ra sản phẩm thương mại.

Theo ước tính của chị Hà thì một lô nguyên liệu phải đi qua hàng chục khâu chế biến, sàng lọc, chưng cất khác nhau. Và ở mỗi khâu đều lấy mẫu để kiểm soát chất lượng. Nếu chế phẩm bị lẫn tạp chất hoặc chất lượng chưa đạt yêu cầu thì Phòng Quản lý Chất lượng phải thông báo ngay cho các bộ phận khác kịp thời xử lý. Có một nguyên tắc thế này: NMLD Dung Quất là một tổng thể thống nhất, dòng dầu thô cứ như một lượng máu được bơm từ tim đi qua các tĩnh mạch, động mạch. Nếu bị tắc nghẽn ở một khâu nào đó do chất lượng chưa đảm bảo thì công suất của nhà máy bị ảnh hưởng. Bởi vậy, ở Dung Quất, người ta thường gọi Phòng Quản lý Chất lượng là những người “nhìn thấu tim gan từng giọt dầu”.

Nhịp độ công việc luôn gấp gáp, luôn căng mình dõi theo chất lượng từng chế phẩm nhưng chị Hà luôn cảm thấy háo hức trong công việc, không hề áp lực. Chị tâm sự: “Mỗi một khâu kiểm soát mình lại tìm ra được một điều thú vị về sản phẩm. Chính điều đó khiến cho công việc không bị nhàm chán”. Đúng là trong công việc nói chung hay cụ thể ở đây là kiểm soát chất lượng nguồn năng lượng cho đất nước, người lao động mà mất cẩn trọng trong phân tích thì hậu quả thật khó lường. Gần 10 năm trong nghề, Thu Hà chưa để xảy ra một lần nào khiến lô chế phẩm phải chế biến lại.

Sự nghiệp của chị có hai dấu mốc quan trọng. Ấy là lần NMLD Dung Quất cho ra sản phẩm đầu tiên, khi đó chị làm trưởng ca để phối hợp với bộ phận vận hành kiểm tra chất lượng dòng sản phẩm đầu ra tối 22/2/2009. “Hồi đó làm việc rất vất vả, hệ thống thông tin của nhà máy chưa đồng bộ, mà nhà máy lại rộng như một thành phố thu nhỏ nên tôi phải dùng xe đạp đi từ khu bồn bể lên phòng phân tích liên tục hàng chục lần. Tuy mệt nhưng rất vui vì cùng nhịp hồi hộp với người dân cả nước đón dòng sản phẩm đầu tiên”. Tối hôm đó, chị Hà phải “nằm trực” tại bồn bể từ 1 giờ đến 4 giờ sáng. Trời đất Dung Quất lạnh thấu xương cùng đàn muỗi từ những khu ruộng, ao chuôm bên ngoài nhà máy bay vào khiến chị tưởng chừng bỏ cuộc, xin thay ca. Nhưng khi những mẻ xăng đổ vào bồn bể, cảm giác mệt mỏi tan biến, dòng máu nóng trong chị đã giúp chị vượt qua can trường - đánh dấu là người phụ nữ trưởng ca được chứng kiến tận mắt dòng dầu đầu tiên của NMLD Dung Quất.

Ở Phòng Quản lý Chất lượng, có một điều đặc biệt là cơ cấu nữ cao nhất nhà máy, tới gần một nửa trong tổng số 79 người. Bên cạnh nhiệm vụ chuyên môn, chị em trong phòng luôn tự đề cao trách nhiệm cá nhân trước những hoạt động đoàn thể như thi nấu ăn ngày 20-10 hoặc 8-3, tham gia cùng công đoàn bảo vệ lợi ích chính đáng cho lao động nữ. Chị Hà cho biết: Nhiều chị em đang thời kỳ thai sản hoặc mới sinh đều được giúp đỡ làm các khâu nhẹ nhàng và tránh các loại hóa chất độc hại khi làm các phép thử.

Với tôi, khi được chứng kiến cường độ lao động ở đây thì thật khủng khiếp nhưng mỗi cán bộ ở Phòng Quản lý Chất lượng cũng không làm quá 8 giờ/ngày để đảm bảo độ minh mẫn. Sau mỗi mẫu thử phân tích, người lao động nữ đều được nghỉ ít nhất 20 phút để lấy lại cân bằng hoặc thư giãn với nước uống, trò chuyện. Họ đặt hiệu quả công việc lên hàng đầu. Chính vì thế, mỗi mẫu thử cung cấp cho các bộ phận khác đều chính xác tuyệt đối. Không nói thì ai cũng biết, nếu thông số của phép thử làm không đúng quy trình, hậu quả thật khôn lường với nhà máy.

Thu Hà là một trong những cán bộ nữ của Phòng Quản lý Chất lượng được nhận giải thưởng sáng kiến, sáng tạo năm 2013 do Hội đồng Khoa học kỹ thuật - Sáng kiến Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn bình chọn. Đó là sáng kiến: Dùng phương pháp khối lượng để phân tích hàm lượng dầu trong nước, áp dụng cho những mẫu có hàm lượng dầu cặn từ phân xưởng công nghệ của nhà máy. Sáng kiến thứ hai là: Phương pháp xác định NH3 trong nước thải, nước nhiễm mặn, nước chua từ các phân xưởng công nghệ bằng phương pháp chưng cất và chạy trên máy sác ký ion thay thế phương pháp tráo quang sao màu. Hai sáng kiến này của chị Hà đã tiết kiệm cho nhà máy một lượng dung môi hóa chất. Ngoài ra, cả hai phương pháp này đều giảm mức độ độc hại, thời gian phân tích mẫu.

Động lực từ những sáng kiến trên đã giúp chị Hà nảy ra một sáng kiến mới là nghiên cứu phối trộn xăng E5 trong nhà máy từ xăng gốc, tức là nghiên cứu tối ưu của phối trộn. Ngoài ra, chị còn trăn trở với đề tài: Xác định hàm lượng kim loại trong dầu thô bằng phương pháp trực tiếp trên thiết bị phát xạ nguyên từ.

Với những người không am hiểu hóa học như tôi, những đề tài chị đã làm, hoặc đang làm, tôi không thể hiểu hết. Nhưng tâm khảm chị, con người chân chất của chị, dù chỉ trò chuyện 1 giờ đồng hồ, tôi đã nghiệm ra. Ở chị có một sự trẻ trung, nhiệt huyết đến lạ thường. Hăng say lao động và luôn đặt ra cho mình những chỉ tiêu cụ thể để vươn tới, vượt lên.