VINPA

Khôi phục một khu vực bị ảnh hưởng bởi sự cố tràn dầu là một vấn đề rất quan trọng để phục hồi môi trường. Bởi ảnh hưởng của nó có thể gây hại cho cả hệ sinh thái trên cạn và dưới nước, tác động kinh tế nặng nề đối với các hoạt động ven biển.

Theo đó, trước khi quá trình khôi phục có thể bắt đầu, cần phải hiểu rõ về thiệt hại do tràn dầu gây ra, thông qua các nghiên cứu và phân tích về sinh thái, sinh học và hóa học.

Khi đã hiểu rõ thiệt hại, các bước có thể được thực hiện để đẩy nhanh quá trình phục hồi, đặc biệt là các bước tăng cường quá trình tự nhiên. Việc khôi phục có thể bao gồm việc tái xuất các loài bị ảnh hưởng bởi sự cố tràn, kiểm soát xói mòn, nếu thiệt hại từ sự cố tràn dầu làm tăng tốc độ xói mòn, và thay đổi thực tiễn quản lý, chẳng hạn như kiểm soát đánh bắt cá và săn bắn, ở các khu vực bị ảnh hưởng.

Nếu sự cố tràn dầu xảy ra ở khu vực có động vật hoang dã, thiệt hại có thể rất đáng kể. Dầu phá hủy khả năng cách nhiệt của lông thú đối với động vật có vú và ảnh hưởng đến đặc tính đẩy nước của lông chim. Theo đó, nếu không có chất cách nhiệt hoặc chống thấm nước, động vật có vú và chim có thể chết vì hạ thân nhiệt.

Dầu rò rỉ ra từ con tàu MV Wakashio. (Ảnh: AP)

Bên cạnh đó, cá heo và cá voi có thể sẽ hít phải dầu, điều này tác động đến hệ thống miễn dịch của chúng và có thể ảnh hưởng đến sinh sản. Mặc dù cá và động vật có vỏ không bị ảnh hưởng ngay lập tức, vì dầu nổi trên mặt nước, khi dầu trộn lẫn và chìm xuống, cá có thể bị ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, mở rộng gan, xói mòn vây và giảm khả năng sinh sản. Riêng loài cá và động vật có vỏ, tác động cũng có thể gây chết người, khi nó không gây chết người, chúng thường không còn an toàn cho con người.

Vậy làm thế nào để làm sạch dầu tràn?

Để ngăn ngừa tác động lan tràn khi sự cố xảy ra, chúng ta có thể quây chặn dầu bằng cách sử dụng rào chắn bằng vật liệu thấm hút hoặc dùng thuyền để vớt dầu trên bề mặt. Một phương pháp hữu ích khác là đốt tại chỗ, dầu sẽ bị đốt cháy ngay trong nước. Các công nghệ xử lý sinh học mới liên tục được phát triển bằng cách sử dụng các vi sinh vật để chuyển hóa các hydrocarbon thành các hợp chất ít độc hại hơn. Các nhà khoa học đang nghiên cứu những phương pháp mới để hạn chế ảnh hưởng của sự cố tràn dầu; Thậm chí còn có những nghiên cứu sử dụng protein từ mồ hôi ngựa để giảm nhẹ thiệt hại môi trường.

Tất cả phụ thuộc vào thời gian cần thiết để đội thu dọn đến nơi xảy ra sự cố tràn dầu, điều kiện thời tiết, phân loại dầu, loại bờ biển và độ nhạy cảm với môi trường cùng với các yếu tố khác.

Những người lính tham gia hoạt động dọn dẹp tại Bãi biển Ao Prao trên Koh Samet, Thái Lan. (Ảnh: Reuters)

Một khi dầu tràn đến bờ biển hoặc lan ra thì sẽ khó làm sạch hơn. Khi dầu đến gần bờ biển, các chiến dịch làm sạch thủ công thường được triển khai, đồng thời cố gắng đưa động vật hoang dã ra khỏi khu vực bị ảnh hưởng bằng cách sử dụng hình nộm nổi và bóng bay để ngăn chặn.

Tuy nhiên, không có giải pháp nào loại bỏ hoàn toàn dầu, trong trường hợp tốt nhất, chỉ có 40% dầu từ sự cố tràn có thể được làm sạch bằng phương pháp cơ học. Khả năng phục hồi tự nhiên để cải tạo môi trường có thể đóng một vai trò quan trọng.

Do không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ tràn dầu trong quá trình khai thác, chế biến và vận chuyển dầu, cần phải có một kế hoạch chi tiết để làm sạch và hạn chế các tác động tiêu cực. Tuy nhiên, với các quy tắc và quy định ngày càng nghiêm ngặt, cùng với sự phát triển không ngừng của các nghiên cứu khoa học, số vụ tràn dầu cũng như mức độ thiệt hại nghiêm trọng cũng được giảm thiểu đáng kể.