VINPA

Ngày 28/8/1928, 3 nhân vật quan trọng đến từ Hà Lan, Mỹ và Anh đã có cuộc gặp tại lâu đài Achnacarry ở Sclotland. Đó cũng là khởi đầu cho câu chuyện bí ẩn liên quan đến dầu mỏ.

Người Hà Lan đó là Henry Deterding, có biệt danh “Hoàng đế dầu mỏ Napoleon”, người đang có dự án khai thác ở mỏ mới phát hiện tại Sumatra. Chính ông này sau cùng với 2 ông chủ khác đã lập ra hãng dầu mỏ Royal Dutch Shell. Người đến từ Mỹ là Walter C. Teagle, đại diện cho công Standard Oil (tiền thân của Exxon Mobil sau này) - hãng dầu mỏ do tỉ phú D. Rockefeller lập ra ở tuổi 31, đảm nhận mọi công việc từ chế giàn khoan, vận chuyển, lọc dầu, phân phối. Vị khách người Anh còn lại John Cadman – Giám đốc công ty dầu mỏ Anglo-Persian mà sau này chuyển thành BP.

Ngành công nghiệp chế tạo ôtô non trẻ lúc này đang trong giai đoạn bùng nổ. Hàng triệu chiếc Fort T được bán ra thị trường. Thế giới đang khát dầu và các công ty dầu mỏ bước vào cuộc ganh đua không có điểm dừng. Nhưng chính cạnh tranh đã làm cho thị trường rơi vào bất ổn. Chính buổi tối tháng 8 đó, ba nhân vật kia đi tới thống nhất dừng cạnh tranh lẫn nhau, bắt tay chia sẻ nguồn dầu mỏ quốc tế.

7 ông lớn từng âm mưu thống trị thế giới bằng việc kiểm soát nguồn lợi dầu mỏ. Ảnh: Dailyflix

Theo tầm nhìn của nhóm bộ ba này, mọi khu vực sản xuất, giá vận chuyển, giá bán và mọi thứ khác liên quan đến dầu sẽ được giải quyết bằng đồng thuận, chia sẻ lợi ích. Đó là khởi điểm của một liên minh (cartel) cỡ lớn mà mục đích là thống trị thế giới, thông qua kiểm soát dầu mỏ. Sau này, có thêm 4 công ty nữa tham gia vào cartel và nhóm này được gọi với cái tên “Nhóm 7 chị em” (The Seven Sisters) – những công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới.

Kể từ cuộc gặp gỡ tại lâu đài Achnacarry, nhóm bộ ba và sau này là “Nhóm 7 chị em” không ngừng âm mưu, lập kế hoạch, toan tính. Trung Đông là đích nhắm hiển nhiên. Trong suốt tiến trình lịch sử hiện đại ở khu vực này, “Nhóm 7 chị em” luôn tìm cách kiểm soát cán cân quyền lực kể từ thời điểm phát hiện ra dầu ở Trung Đông. Liên minh này đã đứng sau hỗ trợ các chính quyền quân chủ tại Iran, Saudi Arabia, phản đối việc hình thành Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), thu lợi từ cuộc chiến tranh Iran-Iraq và đưa tới sự cáo chung của chính quyền Saddam Hussein. “Nhóm 7 chị em” luôn có mặt và luôn đi ở tốp đầu.

Đến cuối thập kỉ 1960, nhóm này kiểm soát tới 85% trữ lượng dầu mỏ thế giới. Những cuộc chinh phạt, tìm kiếm dầu mỏ tiếp tục được mở rộng, do nhu cầu bùng nổ và lần này cartel kia hướng về châu Phi. Khi dầu đạt mức đỉnh về giá và sản lượng, chiến tranh bùng nổ ở Trung Đông, châu Phi là trận tuyến mới của các công ty dầu lửa. Để không chế châu lục, “Nhóm 7 chị em” đã lập lên một nhà vua ở Libya, một nhà độc tài ở Gabon, chống lại xu thế quốc hữu hóa dầu mỏ ở Algeria, buộc Nigeria phải quy hàng qua các đòn tấn công về hối lộ, chiến sự, ám sát. Để bảo đảm dầu vẫn chảy từ Libya, Mỹ, Anh và các công ty dầu mỏ sau này đồng ý bắt tay với cựu thù trước đây là Đại tá Muammar Gaddafi, cho đến khi ông này bị giết chết trong làn sóng nổi dậy năm 2011.

Tại Trung Á và Caucasus, cạnh tranh về kiểm soát dầu mỏ hiếm khi nào ngừng nghỉ. Ngay sau khi Thế chiến 2 chấm dứt, nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Krushchev từng nói rằng sẽ xây dựng đế chế Xô Viết và Hồng quân từ nguồn lợi dầu mỏ có được. Một thập kỉ sau, chính dầu mỏ đã đưa “đế chế” kia đến chỗ sụp đổ, khi Mỹ và Saudi Arabia bắt tay “mở van” dầu, đánh ngập thị trường, đưa dầu trở về mức giá 13 USD/thùng. Ngày nay, cả Mỹ, Nga và Trung Quốc đều đang hướng tầm mắt tới các mỏ dầu nằm trong lãnh thổ Liên Xô trước đây, nhất là ở Caucasus (Kavkaz) và Biển Caspi, cùng với đó là các tuyến đường vận chuyển.

Theo thời gian, các quốc gia sản xuất dầu mỏ đã cảm thấy không thể tiếp tục chịu đựng được tình cảnh bị “Nhóm 7 chị em” khống chế nguồn lợi “vàng đen”. Tiến trình quốc hữu hóa ngành sản xuất dầu mỏ trên phạm vi toàn cầu đã đưa tới sự xuất hiện của một thế hệ những gương mặt mới, cùng ganh đua miếng bánh thị phần. Họ được gọi là “Nhóm 7 chị em mới”, gồm: Saudi Aramco (Saudi Arabia), Gazprom (Nga), Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC), Tập đoàn dầu mỏ Nhà nước Iran, Tập đoàn dầu mỏ PDVSA (Venezuela), Tập đoàn Petrobras (Brazil) và Tập đoàn Petronas (Malaysia). Đa phần thuộc sở hữu nhà nước, “Nhóm 7 chị em mới” hiện kiểm soát 1/3 sản lượng khai thác và trữ lượng dầu mỏ, khí đốt toàn cầu. “Nhóm 7 chị em cũ” giờ chỉ còn sản xuất 10% sản lượng dầu, kiểm soát 3% trữ lượng dầu thế giới. Cán cân giờ đã có sự dịch chuyển.